Pisarz romantyzmu Zygmunt Krasiński w dramacie „Nie-Boska komedia” w części 3 i 4 w centrum zainteresowań usytuował problem rewolucji socjalnej. Pisarz dostrzegł rośnięcie w silę obozu rewolucyjnego w Europie i przeraził się groźby urzeczywistnienia się widma rewolucji w połowie XIX w. Nie miał wątpliwości, że rewolucjoniści zniszczą dotychczasowe osiągnięcia cywilizacji śródziemnomorskiej. Ukazał w utworze obraz dwóch obozów: ludu i arystokracji. http://nie-boska-komedia.klp.pl/a-6174.html Obraz rewolucjonistów oglądamy oczami Hrabiego Henryka, przywódcy obozu arystokratów, który przebywał w nim w przebraniu. Wszędzie widział nienawiść i żądzę mordu „… Powrozy i sztylety, kije i pałasze, rąk naszych dzieło, oni panu zabiją po błoniach, rozwieszą po ogrodach i borach…” , „Obuch i nóż, to broń nasza, Nam jedno, czy bydło, czy panów rżnąć..” Lud żąda chleba i igrzysk. Leonard z grupą rewolucjonistów urządzają zabawę w stylu orgii, chcą bawić się i żyć na wzór arystokratów, których obalają. Pankracy, przywódca rewolucjonistów zarzuca obozowi arystokratów konserwatyzm, brak troski o naród i państwo, egoizm, prywatę i tchórzostwo. Arystokracja zebrana w Okopach Świętej Trójcy myśli o poddaniu się a nie o walce. Oczywiście liczą na dobre traktowanie ich przez lud. Arystokracja nie potrafiła walczyć do końca z honorem i zwyciężyć albo zginąć.
Krasiński poddał krytyce obydwa obozy walczące o posiadanie władzy w przyszłości. Przez usta Hrabiego wygłosił zasługi arystokracji dla rozwoju kultury i cywilizacji w kraju, opieki nad biednymi i obrony niepodległości. Są w tej obronie argumenty rzeczowe i emocjonalne, tak jak oskarżenie Pankracego. Jego imię po grecku znaczy Wszechwładca. Hrabiego przeraziło tchórzostwo własnej klasy w walce i popełnił samobójstwo. Pankracy ma świadomość, w przeciwieństwie do ludu , którym kieruje, że na nienawiści nie da się zbudować nowej, szczęśliwej rzeczywistości, której ma wizje. ” Teraz mój świat łaknie chleba i wygód, ale przyjdą czasy, że cała ziemia pod moją władzą będzie i jednym miastem kwitnącym, jednym domem szczęśliwym, jednym warsztatem bogactw i przemysłu” – tak wyglądała wizja Pankracego szczęśliwej przyszłości pod wodzą rewolucjonistów.
W zakończeniu dramatu zwycięzca ze starcia dwóch obozów, Pankracy pada rażony piorunem mówiąc słowa: „zwyciężyłeś Galilejczyku”. Wiemy że tak nazywano Jezusa. W świecie nienawiści nie było miejsca dla wzorowego ideału arystokraty, Henryka, ani idealnego rewolucjonisty, Pankracego. Śmierć kończy ich działalność. Pozostaje tylko wizja Chrystusa, symbolu bezinteresownej miłości i cierpienia dla ludzkości. Ta miłość daje szanse nadziei zbudowania doskonałego społeczeństwa. Krytyka arystokracji w dramacie miała być ostrzeżeniem dla niej, by zmieniła swój styl życia oraz postawę wobec obywatelskiej powinności jako klasa rządząca. Pisarz, sam arystokrata, wierzył, że do arystokracji będzie należała także przyszłość, gdy wyciągnie właściwe wnioski z krytyki i zmieni się. Nie wyobrażał sobie Europy rządzonej przez prymitywny lud, skoncentrowany na dobrach materialnych i używaniu przyjemności życia. Tytuł dramatu nawiązuje do „Boskiej komedii” Dantego, utworu odrodzenia. Dante ukazał piekło w zaświatach, Przygotowane przez Stwórce za grzechy ludzi. Krasiński pokazał, że piekło może być na ziemi. To nie „boska komedia” lecz ludzie chcą piekła za życia dążąc do rewolucji. Rewolucja będzie piekłem na ziemi.