Świat fantastyczny i jego rola w Mistrzu i Małgorzacie

Posted on

Świat fantastyczny występuje w „Mistrzu i Małgorzacie” równolegle do świata rzeczywistego. Wiąże się przede wszystkim z przybyciem do Moskwy w latach trzydziestych szatana – Wolanda oraz jego świty. Burzą oni znany mieszkańcom miasta porządek, demaskując absurdy panującego systemu. Wszystkie złe moce ukazane w utworze nie czynią niemoralnych występków. Karzą jedynie winnych, dobrym umożliwiają osiągnięcie szczęścia. Pan piekieł nie jest uosobieniem zła, ani zbuntowanym aniołem. Zna tajemnice świata i człowieka. Jego świta wprowadza w materię powieści nastrój błazenady i groteski. To oni wywołują w Moskwie skandale, rozbijają schematy i układy. Zagrażają tylko temu, co zepsute i złe.

Autor tworzy swój własny obraz diabła i jego celów względem ludzi i świata. Woland wraz ze swoją piekielną trupą przybywa do Moskwy by wydać coroczny bal, a także rozliczyć się z mieszkańcami miasta, za ich niecne uczynki. Szatanowi towarzyszy kot, który posiada wszystkie ludzkie cechy i zachowania, chodzi na tylnych łapach, jada przy stole, grywa w karty, itp. Jego nieodłącznym kompanem jest osobliwie wyglądający Korowiow, ubrany w tandetne odzienie i wyposażony w dziwaczne przedmioty. Pełni funkcję prawej ręki Wolanda. Tej trójce towarzyszy również wyborny strzelec Asasello, będący demonem pustyni oraz Hella – wampirzyca. Nie wstydzi się nagości, paradując bez ubioru przed piekielną trupą, która również nie przywiązuje do tego zbytniej uwagi oraz pełni funkcję pokojówki i opiekuje się Wolandem. Sam szatan zaś koordynuje działania swych pomocników. Charakteryzuje go spokój, rozwaga i wytworność.

Jak i we wcześniejszych utworach, tak i w powieści Bułhakowa, fantastyczne postaci otoczone są osobliwymi rekwizytami. Magiczny globus Wolanda, jego laska czy też charakterystyczny, pęknięty monokl Korowiowa oraz magiczny krem, który odmłodził Małgorzatę i jej służącą Nataszę, to tylko niektóre z nich. Na szczególną uwagę zasługuje jednak bal, wydany przez szatana. Cały rytuał przygotowania Margot do przyjęcia jest nadzwyczajny i zaskakujący. Zjawiający się na balu, to umarli, którzy popełnili za życia różnorakie przestępstwa bądź inne, niecne uczynki. Przybywają przez komin, w trumnach, bądź pod postacią ludzkich szkieletów. Z wielką czcią witają Małgorzatę, z namaszczeniem całując jej kolano, ukazując w ten sposób ich szacunek i podziw dla gospodyni tego wielkiego i pięknego przyjęcia. Pojawienie się szatana i jego świty w Moskwie wiąże się również z mnóstwem innych, nadprzyrodzonych zjawisk, a także nieprzyzwoitych wypadków, jak na przykład tych, które miały miejsce w teatrze, to jest pojawienie się fałszywych pieniędzy, pozbawienie głowy konferansjera, demaskacja pozornie czcigodnego obywatela Moskwy, czy chociażby pozbawienie odzienia przybyłych na przedstawienie panien.

Szatan staje się rzecznikiem i obrońcą wartości pozytywnych, prawdy, sprawiedliwości i dobra. Obnaża absurdy, tragedię i dramat życia codziennego w systemie totalitarnym. Szatan przybywa po to, by ukazać zło i wymierzyć karę. Złem są zasady i mechanizmy, którymi kierują się ludzie. Grzechem jest narzucanie myśli , przekonań i zniszczenie wartości cywilizacji. Nie ma Boga, nie ma diabla. Jest partia, wyrocznia życia i śmierci, to jej trzeba być wiernopoddańczym. I to jest zło, którego nawet Woland nie potrafi i nie ma siły unicestwić. W powieści Bułhakowa percepcja świata pozazmysłowego przez bohaterów ma za zadanie obnażyć zepsutą rzeczywistość.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *